Bezpieczne i skuteczne sposoby przewożenia maszyn budowlanych na drogach

Bezpieczny i skuteczny przewóz maszyn budowlanych zaczyna się od właściwego planu, doboru sprzętu i solidnego zabezpieczenia ładunku. W praktyce oznacza to: dopasowanie przyczepy do masy i gabarytów, kontrolę techniczną zestawu, użycie certyfikowanych pasów i klinów, prawidłowe oznakowanie oraz zgodność z przepisami. Poniżej znajdziesz procedury i wskazówki, które minimalizują ryzyko i skracają czas transportu – od przygotowania maszyny, przez załadunek, po pilotowanie zestawu ponadnormatywnego.

Przeczytaj również: Jakie wyzwania stawiają przed nami różnorodne projekty budowlane i jak je pokonujemy?

Dobór przyczepy i dopasowanie zestawu do maszyny

Podstawą bezpieczeństwa jest dopasowanie przyczepy do parametrów maszyny: masy rzeczywistej, rozstawu osi, wysokości i środka ciężkości. Przyczepa specjalistyczna niskopodwoziowa (np. typu semi lub tiefbett) obniża środek ciężkości i najczęściej pozwala zmieścić się w limitach wysokościowych, co redukuje ryzyko kolizji z infrastrukturą drogową.

Przeczytaj również: Dlaczego warto inwestować w technologie związane z plikami cookies w usługach transportowych?

Dobierz nośność i klasę ramy do DMC zestawu, a geometrię najazdów do prześwitu oraz kąta natarcia maszyny. W praktyce koparkę gąsienicową częściej przewozi się na platformie z pokładem doładowym, a ładowarkę kołową na najazdach o większej wytrzymałości punktowej. Dopasowanie przyczepy obejmuje też układ mocowań: rozmieszczenie punktów kotwiczenia powinno umożliwić symetryczne ściągnięcie maszyny.

Przeczytaj również: Dlaczego warto spróbować lokalnych specjałów w restauracjach z jedzeniem blisko mnie?

Przygotowanie maszyny do transportu

Przed załadunkiem opróżnij osprzęt z luźnych elementów, zablokuj wysięgniki i zabezpiecz ruchome części. Opuść osprzęt jak najniżej, wyłącz zasilanie, zabezpiecz akumulatory i zamknij kabinę. Oznakowanie maszyny obejmuje trójkąty odblaskowe, taśmy ostrzegawcze i – jeśli wymagane – tablice „szeroki ładunek”. Zdemontuj elementy zwiększające gabaryt (łyżki, widły, lemiesze), jeśli to skraca czas uzyskania zezwoleń lub pozwala uniknąć transportu ponadgabarytowego.

Środek ciężkości powinien spoczywać możliwie centralnie nad osiami przyczepy. W razie wątpliwości wykonaj pomiar nacisków – błędna dystrybucja masy to częsta przyczyna niestabilności zestawu podczas hamowania i w zakrętach.

Załadunek i pewne unieruchomienie ładunku

Podczas wjazdu na platformę używaj prowadzenia sygnalizacyjnego: jedna osoba kieruje operatora, druga kontroluje poślizg i ustawienie najazdów. Używaj klinów i najazdów o znanej nośności, a powierzchnię utrzymuj w czystości – piach pod gąsienicą lub kołem działa jak łożysko.

Stosuj certyfikowane pas i klin transportowy oraz łańcuchy z napinaczami o znanej LC/STS. Zabezpieczenie ładunku wykonuj zgodnie z normą EN 12195: liczba i kąt pasów mają zapewnić zarówno ściągnięcie, jak i odciąg przeciwślizgowy. Pod gąsienice i koła ułóż maty antypoślizgowe (co najmniej μ=0,6), aby obniżyć wymaganą siłę mocowań. Po napięciu sprawdź równomierne obciążenie i zabezpiecz wolne końcówki pasów przed łopotaniem.

Sprawdzanie stanu technicznego zestawu

Przed wyjazdem wykonaj sprawdzanie stanu technicznego: opony (ciśnienie, nośność, brak uszkodzeń), układ hamulcowy (test siły hamowania i działania ABS/EBS), oświetlenie, sprzęg siodłowy i sworzeń, przewody pneumatyczne i elektryczne, blokady najazdów oraz podpory. Oceń też szczelność układów hydraulicznych maszyny – wyciek oleju na pokładzie zmniejsza tarcie i zwiększa ryzyko przemieszczenia ładunku.

W trasie rób krótkie postoje kontrolne: po pierwszych 30–50 km dociągnij napinacze, sprawdź temperaturę piast i równomierność zużycia hamulców. Regularna konserwacja zestawu wydłuża żywotność osprzętu mocującego i minimalizuje awarie podczas transportu.

Planowanie trasy, przepisy i dokumentacja

Planowanie trasy uwzględnia wysokość skrajni, ograniczenia tonażowe na mostach, objazdy budów oraz miejsca bezpiecznego parkowania. Dla wysokich ładunków sprawdź prześwity na wiaduktach i liniach energetycznych, a dla ciężkich – aktualne zakazy przejazdu i remonty.

Zgodność z przepisami wymaga weryfikacji DMC, nacisków na osie, wymiarów zestawu i rodzaju ładunku. Jeżeli przekraczasz normy, uzyskaj zezwolenie na przejazd pojazdu nienormatywnego i przygotuj plan pilotażu. Dokumentacja powinna obejmować specyfikację ładunku, karty techniczne, list przewozowy, polisę OCP/OC przewoźnika oraz potwierdzenia szkoleń operatorów załadunku.

Eskorta, pilotowanie i komunikacja na trasie

Ładunki ponadnormatywne często wymagają eskorta i pilotowanie. Piloci koordynują przejazdy przez zwężenia, ronda i skrzyżowania, a w razie potrzeby wstrzymują ruch. Ustal kanał komunikacji radiowej i zasady reakcji w sytuacjach awaryjnych. W mieście przydaje się pilotaż pieszy przy manewrach w wąskich bramach i na placach budów.

Monitorowanie trasy (GPS, czujniki temperatury piast, telematyka EBS) pozwala wcześnie wykryć przegrzewanie hamulców, luz na łożyskach lub luzowanie mocowań. W krytycznych punktach trasy zaplanuj zatoczki serwisowe do szybkich kontroli.

Najczęstsze błędy i jak ich unikać

Do typowych błędów należą: niedoszacowanie masy maszyny, zbyt mała liczba punktów kotwiczenia, brak mat antypoślizgowych, asymetryczne rozmieszczenie obciążeń, niestosowanie blokad osprzętu oraz bagatelizowanie pierwszego postoju kontrolnego. Każdy z tych błędów zwiększa drogę hamowania i ryzyko utraty panowania nad zestawem.

Prosta procedura ogranicza ryzyko: waga – dobór przyczepy – kontrola techniczna – załadunek z asekuracją – mocowanie według EN 12195 – oznakowanie – kontrola po 50 km. Konsekwencja w tym łańcuchu działa jak system bezpieczeństwa warstwa po warstwie.

Kiedy skorzystać z usług specjalistów

Jeśli brakuje Ci przyczepy o odpowiedniej nośności, nie masz doświadczenia w mocowaniu ciężkiego ładunku lub przekraczasz gabaryty, rozważ wsparcie firmy wyspecjalizowanej. Profesjonaliści zapewniają właściwy dobór sprzętu, organizację zezwoleń i pilotażu oraz ubezpieczenie. Sprawdź ofertę i procedury przed zleceniem, zwłaszcza w zakresie odpowiedzialności za załadunek i zabezpieczenie.

W praktyce dobrze przygotowany Transport drogowy maszyn budowlanych skraca przestoje na budowie i obniża koszty – mniej awarii, mniej mandatów, płynniejsza logistyka.

Lista kontrolna do bezpiecznego przewozu

• Dopasowanie przyczepy: nośność, rozkład osi, najazdy, punkty kotwiczenia.
• Przygotowanie maszyny: blokady osprzętu, demontaż elementów zwiększających gabaryt, oznakowanie.
• Zabezpieczenie ładunku: pasy/łańcuchy z certyfikatem, maty antypoślizgowe, kliny, odpowiednie kąty mocowań.
• Sprawdzanie stanu technicznego: hamulce, oświetlenie, opony, sprzęg siodłowy, instalacje.
• Planowanie trasy: skrajnia, tonaże, objazdy, zatoczki kontrolne.
• Zgodność z przepisami: zezwolenia, pilotaż, ubezpieczenie, dokumenty przewozowe.
• Eskorta i monitorowanie: łączność, GPS, kontrola mocowań po 30–50 km.

Praktyczne przykłady i wskazówki z tras

Koparka gąsienicowa 24 tony: naczepa niskopodwoziowa z 5 parami uch, 4 łańcuchy STS 10 t w układzie krzyżowym, maty gumowe pod gąsienice, wysokość zestawu 3,95 m – przejazd bez zezwoleń, ale z kontrolą skrajni wiaduktów 4,2 m. Po 40 km dociągnięto łańcuchy o 1–2 kliknięcia.

Ładowarka kołowa 12 ton: demontaż łyżki skrócił długość o 1,1 m, co pozwoliło zmieścić się w miejscowych limitach promu rzecznego. Dodatkowe kliny pod koła zredukowały ruch poprzeczny przy hamowaniu awaryjnym.